Grzybicze zapalenie pochwy
Grzybicze zapalenie pochwy, najczęściej wywoływane przez drożdżaki z rodzaju Candida (zwłaszcza Candida albicans), jest jednym z najczęstszych powodów infekcji intymnych u kobiet. Szacuje się, że nawet 75% kobiet doświadczy tego schorzenia przynajmniej raz w życiu, a u wielu z nich objawy mogą mieć charakter nawracający. Choroba prowadzi do pojawienia się uciążliwych dolegliwości takich jak świąd, pieczenie czy upławy, znacząco wpływając na komfort życia codziennego i współżycia seksualnego.
Infekcja drożdżakowa pochwy występuje szczególnie wtedy, gdy dochodzi do zaburzenia naturalnej równowagi bakteryjnej i kwasowości środowiska pochwy. Dzięki nowoczesnym metodom leczenia w większości przypadków można ją szybko i skutecznie opanować.
W obrazie klinicznym grzybicy pochwy obecne są grudkowate, białe upławy, świąd, obrzęk i zaczerwienienie sromu, a także ból przy współżyciu i oddawaniu moczu.
Czym jest grzybicze zapalenie pochwy i jak wpływa na organizm
Grzybicze zapalenie pochwy to infekcja błony śluzowej pochwy, najczęściej spowodowana przez nadmierny rozwój drożdżaków Candida. Grzyby te naturalnie występują w organizmie, jednak dopiero ich nadmierne namnożenie prowadzi do objawów chorobowych.
Infekcja powoduje stan zapalny, który może znacznie utrudniać codzienne funkcjonowanie, wpływać na samopoczucie i powodować dyskomfort podczas kontaktów intymnych. U niektórych kobiet choroba może nawracać kilka razy w roku, wymagając indywidualnego planu leczenia.
Rodzaje i przebieg grzybicy pochwy
• Ostre grzybicze zapalenie pochwy — objawy nasilone, zwykle szybki początek
• Nawracające zakażenia — co najmniej 4 epizody w roku
• Infekcje wywołane gatunkami opornymi na leczenie (np. Candida glabrata)
Niektóre zakażenia rozwijają się po leczeniu antybiotykami lub w okresach osłabionej odporności.
Przyczyny i czynniki ryzyka rozwoju choroby
Do rozwoju infekcji dochodzi, gdy równowaga mikroflory pochwy ulega zaburzeniu.
Czynniki ryzyka:
• antybiotykoterapia (ogranicza naturalne bakterie ochronne — pałeczki kwasu mlekowego)
• ciąża oraz zmiany hormonalne (szczególnie wysoki poziom estrogenów)
• niewłaściwa higiena intymna lub używanie perfumowanych kosmetyków
• noszenie ciasnej, nieprzewiewnej bielizny
• cukrzyca, zwłaszcza źle kontrolowana
• osłabiona odporność
• dieta bogata w cukry proste
• stosowanie doustnej antykoncepcji lub glikokortykosteroidów
• częste korzystanie z basenów i jacuzzi
Do zakażenia może dojść także po kontakcie seksualnym, jednak grzybica nie jest klasyfikowana jako typowa choroba przenoszona drogą płciową.
Objawy grzybicy pochwy – jak ją rozpoznać
Najczęstsze objawy:
• intensywny świąd i pieczenie w okolicy intymnej
• grudkowate upławy o wyglądzie „zsiadłego mleka”
• obrzęk i zaczerwienienie sromu
• ból lub dyskomfort podczas stosunku
• ból przy oddawaniu moczu
• nieprzyjemne napięcie i suchość pochwy
Objawy mogą nasilać się przed miesiączką i po stosunku.
Sygnały alarmowe (wymagające pilnej konsultacji):
• gorączka
• silny ból brzucha
• krwawienia z dróg rodnych
• objawy u kobiet w ciąży
Diagnostyka – jakie badania są konieczne
Rozpoznanie opiera się na:
• badaniu ginekologicznym
• ocenie upławów (mikroskopia, posiew w trudnych przypadkach)
• badaniach wykluczających inne infekcje (bakteryjne, przenoszone drogą płciową)
Badanie posiewu pozwala ustalić gatunek grzyba i dobrać odpowiednie leczenie — szczególnie przy nawracających infekcjach lub nieskuteczności terapii.
Leczenie grzybiczego zapalenia pochwy
Terapia ma na celu usunięcie infekcji oraz zapobieganie nawrotom.
Najczęściej stosowane:
• leki przeciwgrzybicze dopochwowe — globulki, kremy, żele (np. klotrimazol, natamycyna)
• leki doustne — flukonazol, itrakonazol (przy nasilonych lub nawrotowych zakażeniach)
• probiotyki ginekologiczne — odbudowa flory bakteryjnej pochwy
• leczenie partnera — tylko przy jego objawach lub nawrotach u kobiety
Dobór terapii zależy od nasilenia objawów, częstości nawrotów i gatunku drożdżaka.
Kontrola i profilaktyka zakażeń
Profilaktyka odgrywa dużą rolę, zwłaszcza u osób z nawrotami.
Zalecenia:
• bawełniana, przewiewna bielizna
• unikanie wilgotnego środowiska — zmiana mokrego stroju kąpielowego po kąpieli
• higiena intymna łagodnymi preparatami o prawidłowym pH
• ograniczenie cukrów prostych w diecie
• probiotyki wspierające mikroflorę pochwy
• unikanie irygacji pochwy i agresywnych kosmetyków
• leczenie cukrzycy i innych chorób metabolicznych
Edukuje się także, aby nie stosować na własną rękę leków bez potwierdzenia, że to rzeczywiście grzybica — objawy mogą imitować inne choroby.
Grzybica pochwy u szczególnych grup pacjentek
Ciąża — konieczna konsultacja z lekarzem, preferowane leczenie miejscowe
Pacjentki z cukrzycą — wymagana dobra kontrola glikemii
Kobiety po antybiotykoterapii — większe ryzyko nawrotów
Pacjentki z immunosupresją — częściej zakażenia przewlekłe i oporne
Powikłania nieleczonej infekcji grzybiczej
Brak leczenia lub niewłaściwe leczenie może prowadzić do:
• przewlekłego zapalenia pochwy i sromu
• nawracających infekcji
• bólu podczas współżycia
• zapalenia skóry okolicy intymnej
• pogorszenia komfortu psychicznego i życia seksualnego
Im szybciej wdrożona terapia, tym większa szansa na szybkie ustąpienie objawów.
Dieta i styl życia wspierające leczenie
• dieta ograniczająca cukier i produkty wysoko przetworzone
• odpowiednie nawodnienie
• probiotyki doustne i dopochwowe
• naturalne materiały w bieliźnie i unikaniu przegrzewania okolic intymnych
Zdrowy styl życia wspiera naturalną odporność i zmniejsza ryzyko nawrotów.
Grzybicze zapalenie pochwy jest częstą infekcją, którą można skutecznie leczyć i kontrolować dzięki szybkiej diagnostyce, stosowaniu odpowiednich leków oraz dbaniu o mikroflorę pochwy i higienę intymną. Jeśli pojawiają się świąd, upławy, pieczenie czy ból w trakcie współżycia, warto zgłosić się do lekarza — prawidłowo dobrane leczenie zapobiega przewlekłym i nawracającym zakażeniom. Dbanie o zdrowie intymne i profilaktyka to klucz do utrzymania dobrego samopoczucia i komfortu na co dzień.