L4 – poznaj najważniejsze informacje o zwolnieniu lekarskim

L4, czyli zwolnienie lekarskie, to jeden z najważniejszych dokumentów w życiu każdego pracownika. Wokół tematu zwolnień narosło wiele mitów i niedopowiedzeń, które budzą wątpliwości zarówno u pracowników, jak i pracodawców czy działów kadrowych. W tym artykule wyjaśniamy, czym dokładnie jest zwolnienie lekarskie, kto może je wystawić, ile trwa oraz jakie wynagrodzenie przysługuje podczas choroby. Dzięki temu łatwiej będzie Ci odnaleźć się w gąszczu przepisów i uniknąć błędów związanych z nieprawidłowym rozumieniem przepisów.

Czym tak naprawdę jest popularne L4?

L4 to potoczna nazwa zwolnienia lekarskiego, czyli dokumentu potwierdzającego czasową niezdolność pracownika do pracy. Otrzymuje się je wtedy, gdy z powodu choroby, urazu lub innego problemu zdrowotnego nie jesteśmy w stanie wykonywać swoich obowiązków zawodowych – niezależnie od tego, czy pracujemy stacjonarnie w biurze, czy zdalnie w domu.

Od 1 grudnia 2018 roku wszystkie zwolnienia wystawiane są wyłącznie w formie elektronicznej (e-ZLA). Dokument automatycznie trafia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) oraz – w przypadku pracowników etatowych – do pracodawcy. Dzięki temu pacjent nie musi dostarczać papierowej wersji zwolnienia, a cały proces przebiega szybciej i bezpieczniej.

Kto może wystawić zwolnienie lekarskie?

Zwolnienie lekarskie mogą wystawić różni lekarze, a nawet inne uprawnione osoby wykonujące zawody medyczne. Najczęściej robi to lekarz rodzinny, ale w praktyce L4 może wystawić także:

• lekarz specjalista (np. ortopeda, kardiolog, pulmonolog),
• psychiatra,
• dentysta,
• felczer prowadzący praktykę medyczną.

Każde wystawienie zwolnienia poprzedzone jest diagnozą i oceną stanu zdrowia pacjenta. Po jej przeprowadzeniu lekarz wystawia dokument w systemie elektronicznym, a pacjent może skupić się na powrocie do zdrowia.

W jakich przypadkach możemy uzyskać zwolnienie lekarskie?

Zwolnienie lekarskie wystawiane jest wtedy, gdy pacjent ze względu na problemy zdrowotne nie może wykonywać pracy. Do najczęstszych przyczyn należą:

• choroby infekcyjne (grypa, zapalenie oskrzeli, angina, COVID-19),
• urazy i złamania wymagające rekonwalescencji,
• zabiegi i operacje chirurgiczne,
• choroby przewlekłe i nagłe zaostrzenia (np. cukrzyca, astma),
• problemy psychiczne – depresja, zaburzenia lękowe, wypalenie zawodowe,
• ciąża i połóg,
• konieczność sprawowania opieki nad chorym dzieckiem lub członkiem rodziny.

Każdorazowo o wystawieniu zwolnienia decyduje lekarz, kierując się stanem zdrowia pacjenta oraz jego zdolnością do wykonywania obowiązków zawodowych.

Ile dni zwolnienia nam przysługuje?

Wielu pracowników zastanawia się, ile maksymalnie może trwać zwolnienie lekarskie. Zgodnie z przepisami:

• standardowo L4 może trwać do 182 dni w roku kalendarzowym,
• w przypadku gruźlicy lub ciąży okres ten wydłuża się do 270 dni.

Jeśli po tym czasie pracownik nadal jest niezdolny do pracy, może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne przyznawane przez lekarza orzecznika ZUS – maksymalnie na 12 miesięcy.

Czy na L4 przysługuje wynagrodzenie?

Tak, podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim pracownik otrzymuje świadczenia pieniężne. Ich wysokość zależy od przyczyny niezdolności do pracy:

• 80% wynagrodzenia – w większości standardowych przypadków,
• 100% wynagrodzenia – w przypadku ciąży, wypadku przy pracy lub choroby zawodowej,
• 60% wynagrodzenia – w szczególnych sytuacjach, np. przyjęcie dziecka na wychowanie w rodzinie zastępczej.

Pierwsze 33 dni niezdolności do pracy w roku (lub 14 dni w przypadku osób po 50. roku życia) opłaca pracodawca, a kolejne dni – Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Najczęstsze mity i nieporozumienia wokół L4

Wokół zwolnień lekarskich narosło wiele mitów. Oto najczęstsze z nich:

• Mit 1: L4 to tylko formalność – w rzeczywistości lekarz zawsze musi uzasadnić wystawienie zwolnienia.
• Mit 2: Pracodawca widzi, z jakiego powodu wystawiono zwolnienie – nie, pracodawca zna jedynie czas jego trwania, a przyczyna widoczna jest tylko dla lekarza i ZUS.
• Mit 3: Na L4 można pracować w innej firmie – nie, w tym czasie obowiązuje całkowita niezdolność do pracy.
• Mit 4: Zwolnienie można dostać bez konsultacji – nie, zawsze wymagana jest rozmowa z lekarzem i diagnoza.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czy zwolnienie lekarskie online różni się od tradycyjnego?

Nie. L4 online ma identyczną moc prawną jak wystawione w gabinecie. Jedyną różnicą jest sposób konsultacji – przez Internet zamiast na miejscu.

Czy mogę wyjechać na urlop podczas L4?

Nie. Zwolnienie oznacza niezdolność do pracy, a ZUS może przeprowadzić kontrolę w domu pacjenta. Urlop w tym czasie może być traktowany jako nadużycie.

Czy przedsiębiorcy także mają prawo do L4?

Tak. Osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą uzyskać zwolnienie, ale muszą opłacać składki chorobowe i samodzielnie wnioskować o zasiłek z ZUS.

Jak długo trwa procedura wystawienia L4?

Zazwyczaj od kilku minut do kilkunastu, szczególnie w przypadku teleporady. Dokument od razu trafia do ZUS i pracodawcy.

Czy L4 zawsze oznacza obniżenie pensji?

Niekoniecznie. W niektórych przypadkach pracownik otrzymuje 100% wynagrodzenia, np. w ciąży czy po wypadku przy pracy.