Gastroskopia – wskazania oraz zalecenia przed badaniem

Potrzebujesz e Recepty?

Rozpocznij e-konsultację
po receptę online

Gastroskopia to jedno z najważniejszych badań diagnostycznych stosowanych w gastroenterologii, pozwalające na bezpośrednią ocenę stanu błony śluzowej przełyku, żołądka i dwunastnicy. Badanie to wykonuje się przy pomocy giętkiego endoskopu wyposażonego w kamerę, który przez usta wprowadzany jest do górnego odcinka przewodu pokarmowego. Dzięki gastroskopii możliwe jest wykrycie zmian zapalnych, wrzodów, polipów, a także pobranie materiału do badań histopatologicznych.

Wskazania do gastroskopii

Gastroskopia jest szczególnie zalecana w przypadkach, gdy pacjent zgłasza objawy mogące wskazywać na choroby przewodu pokarmowego, takie jak:

• Przewlekłe bóle w nadbrzuszu, zwłaszcza związane z jedzeniem
  Ból pojawiający się regularnie po spożyciu posiłków może wskazywać na zmiany zapalne, wrzody lub inne choroby żołądka i dwunastnicy, które warto zbadać gastroskopowo.
• Uciążliwe nudności, wymioty lub trudności w połykaniu
  Objawy takie mogą sugerować zaburzenia motoryki przełyku, stenozy, a także obecność guzów czy stanów zapalnych wymagających szybkiej diagnostyki.
• Nasilające się zgagi, refluks żołądkowo-przełykowy, uczucie pieczenia i cofania treści żołądkowej
  Te symptomy często występują w chorobie refluksowej przełyku i mogą prowadzić do powikłań, takich jak przełyk Barretta – gastroskopia pozwala ocenić stopień uszkodzenia błony śluzowej.
• Niewyjaśniona utrata masy ciała i osłabienie
  Może być oznaką poważnych schorzeń przewodu pokarmowego, w tym nowotworów lub przewlekłych stanów zapalnych, dlatego wymaga szczegółowej diagnostyki.
• Objawy krwawienia z przewodu pokarmowego, takie jak smoliste stolce lub wymioty z domieszką krwi
  Te alarmujące symptomy wskazują na konieczność natychmiastowego badania, które pozwoli zlokalizować źródło krwawienia i wdrożyć odpowiednie leczenie.
• Podejrzenie choroby wrzodowej, zapalenia żołądka, celiakii czy nowotworów przewodu pokarmowego
  Gastroskopia umożliwia bezpośrednią ocenę zmian chorobowych i pobranie wycinków do badań histopatologicznych, co jest kluczowe dla trafnej diagnozy.
• Kontrola po przebytych chorobach przewodu pokarmowego lub po leczeniu endoskopowym
  Badanie pozwala ocenić skuteczność leczenia, monitorować regenerację błony śluzowej i wczesne wykrywanie ewentualnych nawrotów choroby lub powikłań.

Zalecenia przed gastroskopią

Przygotowanie do gastroskopii jest kluczowe, aby badanie przebiegło sprawnie, było bezpieczne i dawało wiarygodne wyniki. Odpowiednio przygotowany pacjent minimalizuje ryzyko powikłań i zwiększa komfort samego badania. Oto szczegółowe wskazówki, które warto wziąć pod uwagę przed wykonaniem gastroskopii:

• Post na czczo
  Niezwykle ważne jest, aby żołądek był pusty podczas badania. Dlatego pacjent powinien nie jeść ani nie pić przez co najmniej 6 godzin przed gastroskopią. Dzięki temu lekarz ma możliwość dokładnego obejrzenia błony śluzowej żołądka i przełyku, a ryzyko zachłyśnięcia się podczas badania jest minimalne.
• Unikanie leków wpływających na krzepliwość krwi
  Przed zabiegiem należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, zwłaszcza tych, które mogą obniżać krzepliwość krwi, takich jak aspiryna czy antykoagulanty. W niektórych przypadkach konieczne będzie ich czasowe odstawienie, aby uniknąć ryzyka krwawienia podczas procedury.
• Informacje o chorobach przewlekłych i lekach
  Podczas przygotowań do gastroskopii ważne jest, by dokładnie poinformować lekarza o wszystkich chorobach przewlekłych pacjenta, takich jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy schorzenia serca. Również wszystkie przyjmowane leki należy zgłosić, ponieważ mogą one wpływać na bezpieczeństwo badania i wymagają odpowiedniej korekty terapii.
• Przygotowanie psychiczne i możliwość znieczulenia
  Świadomość, że badanie może być niekomfortowe, sprawia, że wiele placówek oferuje pacjentom możliwość podania środków uspokajających lub miejscowego znieczulenia gardła. Takie wsparcie zmniejsza niepokój i ból, dzięki czemu gastroskopia przebiega łagodniej.
• Osoba towarzysząca i transport po badaniu
  Szczególnie gdy planowana jest sedacja, bardzo ważne jest, aby pacjent przyjechał na badanie z osobą towarzyszącą. Po podaniu środków uspokajających niezalecana jest samodzielna jazda samochodem czy podejmowanie ważnych decyzji. Towarzystwo osoby bliskiej zapewnia bezpieczeństwo i spokój po wykonanym badaniu.

Dobre przygotowanie do gastroskopii zwiększa komfort pacjenta i poprawia jakość diagnostyki, dlatego warto zawsze dokładnie wypełnić zalecenia lekarza i personelu medycznego.

Co się dzieje podczas badania?

Gastroskopia to procedura, podczas której lekarz za pomocą giętkiego endoskopu z kamerą dokładnie ogląda wnętrze górnego odcinka przewodu pokarmowego, czyli przełyk, żołądek i dwunastnicę. Badanie rozpoczyna się od delikatnego wprowadzenia endoskopu przez usta, a następnie przez gardło do żołądka. W trakcie tego procesu pacjent jest proszony o spokojne oddychanie i, jeśli potrafi, o współpracę – na przykład przez połykanie endoskopu lub zatrzymywanie oddechu na krótki czas.

Całe badanie trwa zwykle od kilku do kilkunastu minut. W czasie jego trwania lekarz dokładnie ocenia stan błony śluzowej, poszukując zmian zapalnych, owrzodzeń, polipów czy innych nieprawidłowości. Dzięki obrazu na monitorze możliwe jest również wykrycie drobnych zmian, które mogłyby pozostać niewidoczne podczas innych badań.

Aby zmniejszyć dyskomfort pacjenta i ułatwić przeprowadzenie badania, stosuje się znieczulenie miejscowe gardła, które działa kojąco na odruch wymiotny. W niektórych przypadkach możliwe jest także podanie leków uspokajających (sedacja), które pozwalają pacjentowi zrelaksować się lub nawet przespać cały zabieg.

W trakcie gastroskopii lekarz może podjąć decyzję o pobraniu niewielkich wycinków tkankowych (biopsji) do dalszych badań laboratoryjnych, co pomaga w dokładniejszej diagnostyce zmian, takich jak celiakia, zapalenie błony śluzowej czy nowotwory.

Po zakończeniu badania endoskop jest ostrożnie wycofywany, a pacjent jest monitorowany przez kilka minut, zwłaszcza gdy zastosowano sedację. Po badaniu pacjent może odczuwać lekki ból gardła lub uczucie dyskomfortu, które zwykle ustępują samoistnie w ciągu kilku godzin. Całość badania pozwala uzyskać pełny i szczegółowy obraz górnego odcinka przewodu pokarmowego, co jest nieocenione w diagnostyce i planowaniu leczenia.

Gastroskopia jest niezwykle przydatnym i bezpiecznym badaniem służącym diagnozie wielu schorzeń górnego odcinka przewodu pokarmowego. Odpowiednie przygotowanie oraz przestrzeganie zaleceń przed badaniem pomagają w uzyskaniu dokładnych i pełnych wyników. W przypadku wystąpienia objawów sugerujących choroby żołądka czy przełyku, gastroskopia jest badaniem, które pozwala postawić trafną diagnozę i wdrożyć skuteczne leczenie.