e-ZLA – nowy typ zwolnienia lekarskiego

e-ZLA, czyli elektroniczne zwolnienie lekarskie, to nowoczesny odpowiednik tradycyjnego L4 w formie papierowej. Rozwiązanie sprawdza się szczególnie wtedy, gdy zależy nam na szybkim obiegu dokumentów bez konieczności wychodzenia z domu – co ma znaczenie zarówno w sezonach wzmożonych infekcji, jak i na co dzień. Elektroniczne zaświadczenie jest równoważne z papierowym i w identyczny sposób respektowane przez pracodawcę oraz ZUS. Poniżej wyjaśniamy, czym dokładnie jest e-ZLA, kiedy można je uzyskać, jakie oznaczenia pojawiają się na zwolnieniu oraz jak wygląda obsługa w PUE ZUS i IKP.

Czym jest e-ZLA?

e-ZLA to elektroniczny dokument potwierdzający czasową niezdolność do pracy. Wystawia go lekarz (POZ, specjalista, stomatolog lub inny medyk uprawniony do orzekania) w systemie PUE ZUS, a dokument trafia automatycznie do ZUS oraz – jeśli pracodawca ma profil płatnika – również do pracodawcy. Pacjent może przeglądać swoje zwolnienia w Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) lub bezpośrednio w PUE.

Elektroniczny obieg niesie realne korzyści: nie trzeba dostarczać papieru w 7 dni, maleje ryzyko zagubienia dokumentu, a poprawność formalna jest weryfikowana przez system. To wygoda dla pracownika i pracodawcy oraz mniej formalności dla lekarza.

Zwolnienie a ubezpieczenie chorobowe

W modelu papierowym niedostarczenie L4 w terminie mogło skutkować problemami z wypłatą świadczeń. Przy e-ZLA dokument trafia do ZUS i pracodawcy automatycznie, więc ryzyko opóźnień maleje. Oczywiście nadal warto poinformować pracodawcę o niezdolności do pracy i przewidywanym czasie absencji – to element dobrej praktyki i organizacji pracy.

Kiedy możemy otrzymać e-ZLA?

Zasady kwalifikacji są takie same jak dla klasycznego L4 – liczy się stan zdrowia i ocena lekarza. e-ZLA można otrzymać m.in. w razie:

• chorób infekcyjnych (grypa, angina, zapalenie oskrzeli),
• urazów i kontuzji (skręcenia, złamania, powikłania po zabiegach),
• zaostrzeń chorób przewlekłych,
• problemów natury psychicznej (np. epizody depresyjne, zaburzenia lękowe),
• ciąży i powikłań okołociążowych,
• konieczności sprawowania opieki nad chorym dzieckiem lub bliskim.

Lekarz może też – w uzasadnionych sytuacjach – wystawić zwolnienie wsteczne (z datą cofniętą maksymalnie o 3 dni), jeśli objawy faktycznie uniemożliwiały pracę przed wizytą.

Jakie oznaczenia stosuje się na zwolnieniu?

Choć e-ZLA nie ujawnia pełnej nazwy choroby, zawiera istotne kody i informacje pomocnicze:

• Kod 1/2 – określa zalecany reżim aktywności (np. konieczność leżenia lub możliwość poruszania się). Ma to znaczenie przy ewentualnej kontroli ZUS.
• Wskazania lekarskie – np. potrzeba oszczędzającego trybu życia, kontroli, rehabilitacji.
• Numer statystyczny choroby (skrót/oznaczenie) – informacja medyczna o przyczynie niezdolności do pracy, bez ujawniania pełnej diagnozy dla pracodawcy.

Dzięki temu dane wrażliwe są chronione, a jednocześnie ZUS i lekarz dysponują wystarczającymi informacjami do oceny zasadności zwolnienia.

Jak sprawdzić e-ZLA w PUE ZUS i IKP?

Po wystawieniu e-ZLA natychmiast pojawia się ono w systemie. Pacjent może:

• zalogować się do IKP (możliwe m.in. profilem zaufanym) i podejrzeć szczegóły zwolnienia,
• wejść na swoje konto w PUE ZUS, gdzie widnieją wszystkie wystawione e-ZLA.

Pracodawca – jeśli ma profil płatnika w PUE – otrzymuje dokument automatycznie. Gdy firma nie posiada PUE, warto niezwłocznie poinformować przełożonego o absencji (np. e-mailem lub telefonicznie).

Jak uzyskać e-ZLA krok po kroku (NFZ i prywatnie)

1. Wybierz ścieżkę kontaktu – wizyta w POZ/NFZ, teleporada lub konsultacja prywatna (telefon, czat, wideo).
2. Opisz objawy – lekarz zbiera wywiad, może poprosić o dokumentację lub zlecić badania.
3. Decyzja o e-ZLA – jeśli stan zdrowia uzasadnia przerwę w pracy, medyk wystawia elektroniczne zwolnienie na wskazany okres.
4. Automatyczne przekazanie – dokument trafia do ZUS i (zwykle) do pracodawcy. Kopię zobaczysz w IKP.
5. Dalsze zalecenia – np. e-recepta, kontrola, rehabilitacja; w razie potrzeby lekarz przedłuża e-ZLA.

Procedura trwa często kilkanaście minut do kilku godzin – zwłaszcza przy teleporadzie, co ogranicza kontakt z innymi chorymi i przyspiesza uzyskanie świadczeń.

Prawa i obowiązki pracownika na e-ZLA

Otrzymując e-ZLA, pracownik zyskuje prawo do zwolnienia z pracy i – w zależności od sytuacji – do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku. Jednocześnie obowiązuje go:

• przestrzeganie zaleceń lekarskich (np. kod 1 – konieczność leżenia),
• niewykonywanie pracy zarobkowej ani czynności sprzecznych z celem zwolnienia,
• informowanie pracodawcy o absencji i ewentualnym przedłużeniu.

ZUS i pracodawca mogą przeprowadzić kontrolę prawidłowości wykorzystywania zwolnienia. Naruszenia (np. praca na L4) mogą skutkować utratą prawa do świadczeń.

Najczęstsze błędy i jak ich uniknąć

• Brak informacji dla pracodawcy – mimo automatycznego obiegu warto zgłosić nieobecność i przewidywany czas leczenia.
• Nieaktualne dane – jeśli zmieniłeś pracodawcę, upewnij się, że lekarz wprowadził poprawne informacje.
• Niedostosowanie aktywności do kodu 1/2 – przestrzegaj zaleceń; aktywność sprzeczna z kodem może podważyć zasadność e-ZLA.
• Brak IKP/PUE – załóż profile wcześniej, by wygodnie śledzić dokumenty i e-recepty.

FAQ – najczęstsze pytania o e-ZLA

Czy e-ZLA jest ważne tak samo jak papierowe L4?

Tak. e-ZLA ma pełną moc prawną i jest w identyczny sposób respektowane przez ZUS oraz pracodawcę.

Czy można wystawić e-ZLA wstecznie?

Tak, w uzasadnionych przypadkach lekarz może wystawić zwolnienie z datą wsteczną maksymalnie do 3 dni.

Gdzie zobaczę swoje e-ZLA?

W Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) oraz na koncie w PUE ZUS. Pracodawca otrzymuje dokument automatycznie, jeśli ma profil płatnika.

Czy przy e-ZLA trzeba coś dostarczać do firmy?

Zwykle nie – system przekazuje dokument. Dobrą praktyką jest jednak poinformowanie przełożonego o niezdolności do pracy.

Co oznacza kod 1 i 2 na zwolnieniu?

Kody określają zalecany tryb aktywności – od konieczności leżenia po możliwość poruszania się. Warto ich przestrzegać, bo podlegają kontroli.

Czy e-ZLA mogę uzyskać w teleporadzie?

Tak. Po zebraniu wywiadu (telefon, czat, wideo) lekarz może wystawić e-ZLA, jeśli stan zdrowia uzasadnia przerwę w pracy.