Amantadyna

Potrzebujesz e-recepty na lek zalecony przez lekarza? Skorzystaj z konsultacji online – sprawdź szczegóły na recept.pl.

Amantadyna to związek chemiczny z grupy amin, pochodna adamantanu, który od lat znajduje zastosowanie w medycynie.
Substancja czynna wchodzi w skład leków wykorzystywanych przede wszystkim w terapii objawów choroby Parkinsona oraz – historycznie – w leczeniu i profilaktyce zakażeń wirusami grypy typu A. W ostatnich latach temat amantadyny wrócił do debaty publicznej w kontekście pandemii COVID-19, co wywołało wiele pytań o skuteczność i bezpieczeństwo. Poniżej znajdziesz przystępny, usystematyzowany opis: czym jest amantadyna, jak działa, w jakich wskazaniach bywa stosowana,
jak wygląda dawkowanie i jakie środki ostrożności należy zachować.

Czym jest amantadyna i jak działa?

Amantadyna to substancja czynna, która wykazuje dwa istotne mechanizmy: neurologiczny i przeciwwirusowy.
W ośrodkowym układzie nerwowym działa m.in. na układ dopaminergiczny oraz jako antagonista receptora NMDA,
co przekłada się na łagodzenie takich objawów parkinsonizmu jak: spowolnienie ruchowe, sztywność mięśni, drżenia.
W ujęciu przeciwwirusowym amantadyna klasycznie hamowała białko kanałowe M2 wirusa grypy A, utrudniając jego replikację.
W praktyce klinicznej znaczenie tego mechanizmu jest dziś ograniczone – wiele szczepów grypy A rozwinęło oporność,
dlatego w leczeniu zakażeń sięga się obecnie po inne strategie farmakologiczne zgodnie z aktualnymi zaleceniami lekarza.

Zastosowania kliniczne: Parkinson i inne wskazania

Najbardziej znanym wskazaniem dla amantadyny jest choroba Parkinsona oraz zespoły parkinsonowskie o innym podłożu.
Leki z amantadyną mogą być stosowane samodzielnie na wczesnym etapie choroby lub jako uzupełnienie leczenia (np. z lewodopą)
w celu redukcji objawów ruchowych bądź ograniczenia niektórych działań niepożądanych terapii. W praktyce klinicznej decyzję o włączeniu leku zawsze podejmuje lekarz prowadzący, biorąc pod uwagę indywidualny obraz choroby i możliwe interakcje.

Historycznie amantadyna była stosowana w profilaktyce i leczeniu grypy typu A. Z uwagi na narastającą oporność wirusów oraz dostępność nowszych rozwiązań, ten kierunek zastosowań ma dziś znaczenie ograniczone i wymaga ścisłej, aktualnej oceny medycznej.
W niektórych sytuacjach klinicznych lekarz może rozważyć amantadynę również w innych wskazaniach zgodnie ze sztuką medyczną –
zawsze po analizie korzyści i ryzyka dla konkretnego pacjenta.

Amantadyna a COVID-19 – co warto wiedzieć

W czasie pandemii pojawiały się doniesienia o możliwych korzyściach ze stosowania amantadyny w COVID-19.
Obecnie brakuje jednoznacznych, wysokiej jakości dowodów klinicznych, które potwierdzałyby skuteczność amantadyny w leczeniu zakażenia SARS-CoV-2 lub jego powikłań. Substancja nie jest zarejestrowana jako lek na COVID-19 i nie powinna być używana w tym celu poza nadzorem medycznym i badaniami klinicznymi. Jeżeli chorujesz lub podejrzewasz infekcję, postępuj zgodnie z zaleceniami lekarza i aktualnymi wytycznymi, a o wszystkich przyjmowanych lekach informuj personel medyczny.

Dostępność, postacie i nazwy handlowe

Leki zawierające amantadynę są w Polsce dostępne wyłącznie na receptę. Najczęściej spotykane postacie to tabletki, kapsułki lub roztwory doustne;
w określonych sytuacjach klinicznych dostępne są również inne formy. Przykładowe nazwy handlowe (zależnie od partii i producenta) to m.in.:
Amantix (tabletki), Viregyt-K (kapsułki), Amantadin Stada (tabletki).
Ostateczny wybór preparatu i dawki należy do lekarza po uwzględnieniu Twojego stanu zdrowia, wieku oraz przyjmowanych równolegle leków.

Jeśli Twój lekarz zalecił leczenie i potrzebujesz wsparcia formalnego, możesz skorzystać z konsultacji online – więcej na recept.pl.

Dawkowanie – najczęstsze schematy i zasady bezpieczeństwa

Dawkowanie amantadyny jest indywidualne i zależy od wskazania, odpowiedzi klinicznej oraz tolerancji leku.
Poniżej znajdziesz przykładowe schematy stosowane w praktyce – pamiętaj jednak, że to lekarz ustala dawkę i czas terapii.

• Choroba Parkinsona / parkinsonizm – terapia bywa rozpoczynana od 100 mg na dobę.
  Po około tygodniu dawkę często zwiększa się do 100 mg dwa razy na dobę. W razie potrzeby i dobrej tolerancji
  możliwe jest dalsze stopniowe zwiększanie dawki (maksymalnie do ok. 400 mg na dobę według zaleceń lekarza).
  Zbyt szybkie zwiększanie dawek może nasilać działania niepożądane.
• Zakażenia grypą A (historyczne zastosowanie) – w starszych schematach stosowano zwykle 100 mg na dobę przez około 5 dni.
  Ze względu na oporność wirusów to wskazanie ma dziś ograniczone znaczenie i wymaga aktualnej oceny lekarskiej.

U osób starszych oraz pacjentów z zaburzeniami czynności nerek dawki mogą wymagać redukcji lub wydłużenia odstępów między dawkami,
ponieważ amantadyna jest eliminowana głównie przez nerki. Nie przerywaj nagle dłużej prowadzonej terapii bez konsultacji –
zbyt gwałtowne odstawienie może prowadzić do nasilenia objawów. Jeśli pominiesz dawkę, przyjmij kolejną o zwykłej porze (nie podwajaj dawek).

Bezpieczeństwo: działania niepożądane, przeciwwskazania, interakcje

Każdy lek może powodować działania niepożądane, choć nie u każdego one wystąpią. W przypadku amantadyny najczęściej opisywane są:

• zawroty głowy, uczucie znużenia lub pobudzenia, bezsenność, bóle głowy,
• nudności, suchość w ustach, zaparcia, sporadycznie obrzęki kończyn,
• zaburzenia widzenia i koncentracji, rzadziej omamy lub dezorientacja (zwłaszcza u osób w podeszłym wieku),
• reakcje skórne; u niektórych pacjentów opisywano siateczkowate zaczerwienienie skóry (tzw. livedo reticularis).

Przeciwwskazania i ostrzeżenia obejmują m.in.: nadwrażliwość na substancję czynną, ciężkie zaburzenia czynności nerek,
niektóre choroby serca i rytmu, niekontrolowaną jaskrę z wąskim kątem przesączania, a także ostrożność u osób z chorobami psychicznymi, padaczką czy skłonnością do spadków ciśnienia. W ciąży i w okresie karmienia piersią stosowanie wymaga indywidualnej oceny lekarza – konieczne jest rozważenie stosunku korzyści do ryzyka.

Interakcje lekowe: amantadyna może wchodzić w interakcje z innymi lekami działającymi na OUN (np. alkohol, niektóre leki nasenne i uspokajające), lekami o działaniu antycholinergicznym, sympatykomimetycznym oraz z niektórymi inhibitorami MAO. Niekiedy zwraca się także uwagę na możliwość interakcji z innymi antagonistami receptora NMDA. Zawsze informuj lekarza o wszystkich przyjmowanych preparatach (również dostępnych bez recepty i ziołowych).

Prowadzenie pojazdów i obsługa maszyn: amantadyna może wpływać na zdolność koncentracji i szybkość reakcji –
do czasu poznania indywidualnej reakcji na lek zachowaj szczególną ostrożność.

Wskazówki praktyczne i przechowywanie

• Przyjmuj lek zgodnie z zaleceniem lekarza – najlepiej o stałych porach, popijając wodą.
• Nie łącz leczenia z alkoholem i ogranicz inne substancje działające na ośrodkowy układ nerwowy bez konsultacji.
• W razie niepokojących objawów (omamy, znaczne zawroty głowy, kołatanie serca, pogorszenie widzenia) skontaktuj się z lekarzem.
• Przechowuj lek w temperaturze pokojowej, z dala od wilgoci i światła, w miejscu niedostępnym dla dzieci.

Potrzebujesz konsultacji i e-recepty zaleconej przez lekarza? Sprawdź recept.pl

FAQ – najczęstsze pytania

Czy amantadyna jest lekiem na COVID-19?

Nie. Obecnie brak jednoznacznych dowodów skuteczności w leczeniu COVID-19, a amantadyna nie jest zarejestrowana w tym wskazaniu.
O sposobie leczenia infekcji decyduje lekarz zgodnie z aktualnymi wytycznymi.

Czy leki z amantadyną kupię bez recepty?

Nie. Preparaty z amantadyną są na receptę. O wystawieniu recepty decyduje lekarz po zebraniu wywiadu i ocenie wskazań oraz przeciwwskazań.

Jak szybko działa amantadyna w chorobie Parkinsona?

Czas odczuwalnej poprawy jest indywidualny – u części pacjentów pierwsze efekty pojawiają się po kilku dniach do kilku tygodni terapii.
Dawka bywa modyfikowana stopniowo, zależnie od tolerancji i odpowiedzi klinicznej.

Czy mogę nagle odstawić amantadynę?

Nie zaleca się. Gwałtowne przerwanie leczenia może nasilić objawy. Odstawianie powinno odbywać się zgodnie z zaleceniem lekarza, zwykle stopniowo.

Czy amantadyna wchodzi w interakcje z innymi lekami?

Tak, możliwe są interakcje m.in. z lekami działającymi na OUN, o działaniu antycholinergicznym czy z inhibitorami MAO.
Zawsze poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych preparatach.

Materiał ma charakter informacyjny i nie zastępuje porady lekarskiej. W sprawie terapii skontaktuj się z lekarzem.
Więcej o konsultacjach online znajdziesz na recept.pl.